Slovakya’nın bir bölgesi: Kysuce

Kysuce ve Orava arasında geçen orman treni (Instagram: #kysuce_, foto: @anna_kroupova)

Kysuce (Slovakça 'kisutze' okunur), Slovakyanın Kuzeybatısında, Kysuce nehri etrafında yer alan bölgedir. Bu bölgede tarihi orman treni görmek ve denemek mümkündür. Tren, Stara Bystrica'daki kysuce kasabasının müzesine aittir.

Stara Bystrica kasabasında astronomik saat (lat. horologium) vardır. Niye o kadar önemli? Çünkü bu yapı Slovakya'da hem ilk hem de tek astronomik saattir.

Stara Bystrica kasabanın meydanı

Astronomik saat ne demek?

Astronomik saat kulelerde, kamu binalarda veya tapınaklarda özel bir mekanizma sayesinde, sadece zamanı değil, aynı zamanında da bazı gök cisimlerinin gökyüzündeki konum ve takvim verilerini gösterir.

Ortaçağ ve Modern Çağ'ın başında, astronomik saatler, astronomi, matematik ve mekaniğin en iyi ürünleri arasındaydı. Çoğunlukla güneş ve ayın konumlarını gösterirlerdi.

Astronomik saatin özelliği

Eski bir eser olduğunu düşünüyorsanız, yanılıyorsunuz. Stara Bystrica'da astronomik saat 2009 yılında inşa edildi. Saatin heykeltraşı Viliam Lovişka'dır. Dünya'daki en genç ve zamanı mümkün oldukça doğru gösteren astronomik saattir. Slovakya'daki en büyük ahşap heykel odluğunu söyleyebiliriz. Bu ahşap eser, oturan Madona'yı (Meryem) temsil eder.

Astronomik saatin kule parçaları

Astronomik saatin kulesi, farklı parçalar, farklı malzemelerden yapılmıştır. En önemli bölüm astrolab'dır. Astrolab, ayın gökyüzündeki konumunu, ayın evrelerini ve zodyak burcundaki güneşin konumunu gösteren tarihi bir astronomik makinadır.

Astrolab ana tahtasının rengi günün evrelerine göre verilir - siyah gece, kırmızı şafak ve alacakaranlık ve soluk mavi gündüz. Astrolabın ana tahtası, ekvatoru, yengeç dönencesini, oğlak dönencesini ve yerel meridyeni, altın kenarları ile bölmektedir.

Diğer bölüm perdelik'tir. Perdelik (kumaşın sanatsal tasarımı) Slovak riyolit taşından yapılmıştır ve alt kısımda, Levice yakınlarındaki taş ocaklarından çıkarılan tek Slovak mermeri olan altın oniks'ten yapılmış ve üzerine şeffaf plakaların yerleştirildiği dairesel delikler bulunmaktadır. 

Astronomik saatin iskeleti, onu oluşturan 80 ahşap sayesinde yapılabilmiş. Astronomik saatin nişlerine yerleştirilmiş altı bronz heykel, Stupava'da Tri kamene atölyesinde bronzdan yapıldı. Bu altı heykel slovak tarihli kişileri gösteriyor (Dük Pribin, Kral Svätopluk, Anton Bernolák, Ľudovít Štúr, Milan Rastislav Štefánik ve Andrej Hlinka).

Slovak havarilerinin yedi heykeli, kavak ağacından, Tvrdošínli halk oymacısı Peter Kuník tarafından oyulmuştur. Bunlar, kaderleri Slovakya ile bağlantılı olan azizlerdir: St. Cyril, St. Metod, St. Andrej-Svorad, St. Beňadik, St. Gorazd, St. Bystrík ve St. Vojtech. Bu kişilerin heykelleri, günün belirli saatlerinde, saatin ortasındaki mavi kapıdan çıkarlar.

Astronomik saatin en üst kulesinde iki çan vardır.

Astronomik saat

Başka bir şey var mı?

Bu bölgede turistik ve müze gezmeleri dışında atlara binebilirsiniz, kışın kayak yapabilirsiniz. Ve bundan sonra hala enerjiniz kalırsa, tarihli orman treni ile Skanzen Vychylovka'yı (Nova Bystrica) ziyaret edebilirsiniz. Skanzende, Kysuce'de 19. yüzyılın yarısından beri yaşayan insanların hayat tarzı ve kültürünü görebilirsiniz.

Skanzen Vychylovka (Foto: Instagram @niky_gibas)

Kysuce bölgesinde, kullanılan en önemli gıda patatesdi. Haşlanmış, pişirilmiş, hamurlu yemekler için un ile karıştırılmış, süt, kapuska, et vs. ile karıştırılan patatesler, günlük bir gıda ürünüydü. Ben de patatesin hayranıyım, ama onlar hakkında bu nedenle yazmıyorum :D. Skanzen Vychylovka'daki birkaç evin ocaklarında, eski tariflere göre geleneksel yemekler hazırlanır.

Skanzen Vychylovka'daki bir evin ocağı (Foto: Instagram @nmundas11)

Bu yemekleri Büyük annelerin mutfağı etkiliğinde deneyebilirsiniz. Bu yemekler acaba nasıl diyarsanız, sizinle geleneksel bir tarif paylaşacağım:

Kysuce geleneksel yemeği Uhrabky (Foto: Instagram @veganemvpraze)

Uhrabky için 1,5 kg patates, 250 gr un, 250 gr kapuska turşusu, 40 gr tereyağı, 60 gr sucuk, 199 gr soğan, siyah biber ve tuza ihtiyacımız var.

Yapılışı: İlk önce 750 gr patates soyulup rendelenir. Rendelenmiş patates, un ve tuz ile karıştırıp hamur yapılır. Hamurdan bezelye büyüklüğünde parçalar alınıp, kaynamış suya atılır. Hamurlar su üzerine çıkana kadar pişirilir. Sudan çıktıktan sonra, birbirlerini yapışmamaları için tereyağı ile hafifçe karıştırılır.

Başka bir tencerede kalan diğer patatesler küp küp kesilip haşlanır. Patates yumuşadıktan sonra, patates tavada doğarmış soğan ve sucuk ile pişirilir.

Aynı tavaya uzun uzun ince kesilen kapuska turşusu eklenir. Üzerine tuz ve baharatlar eklenerek biraz daha pişirilir. Sonrasında başta yaptığımız hamurlu patatesleri, kapuskalı patatesler ile büyük bir kapta karıştırıyoruz. Şimdiden afiyet olsun ;)

Skanzen Vychylovkada kış (Foto: Instagram @veganemvpraze)

Skanzen Vychylovka, fotoğrafın sağ arkasında eski bir kilise (Foto: www.kysuckemuzeum.sk)